Ptasie Wyspy III – kontynuacja czynnej ochrony zagrożonych gatunków ptaków siewkowych
„Ptasie Wyspy III – kontynuacja czynnej ochrony zagrożonych gatunków ptaków siewkowych”
nr FENX.01.05-IW.01-0014/24
Termin realizacji: 01.10.2024 r. – 31.12.2028 r.
Źródło finansowania: 85% z programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 Funduszu Spójności, wkład własny 15% Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu
NASZ CEL
Projekt realizujemy, aby ograniczyć straty lęgów chronionych gatunków ptaków siewkowych powstających w konsekwencji fal wezbraniowych na odcinku Dolnej Wisły, presji drapieżników czy konfliktów społecznych spowodowanych obecnością ptaków. Dążymy również do zapewnienia tym ptakom odpowiednich siedlisk. W ramach projektu skupiamy się na wdrażaniu sprawdzonych działań z zakresu ochrony czynnej, w tym na realizacji zapisów planów zadań ochronnych, poszerzaniu stanu wiedzy na temat liczebności i ekologii ptaków siewkowych z obszaru realizacji projektu. Projekt będzie realizowany na 4 obszarach Natura 2000:
- Dolina Dolnej Wisły PLB040003,
- Żwirownia Skoki PLB040005,
- Ostoja Nadgoplańska PLB040004,
- Błota Rakutowskie PLB040001.
Ponadto działania projektowe będą realizowane na obszarze dwóch rezerwatów przyrody, których plany ochrony zostały wzięte pod uwagę podczas przygotowywania tego projektu:
- rezerwat przyrody Jezioro Rakutowskie oraz
- rezerwat przyrody Nadgoplański Park Tysiąclecia.
Działania projektowe obejmują poprawę stanu ochrony ośmiu gatunków:
- rybitwy rzecznej Sterna hirundo,
- rybitwy białoczelnej Sternula albifrons,
- rybitwy czarnej Chlidonias niger,
- śmieszki Chroicocephalus ridibundus,
- mewy czarnogłowej Ichthyaetus melanocephalus,
- mewy siwej Larus canus,
- sieweczki rzecznej Charadrius dubius,
- i sieweczki obrożnej Charadrius hiaticula.
GATUNKI OBJĘTE PROJEKTEM
Wszystkie gatunki ptaków objęte projektem są objęte ochroną ścisłą na podstawie rozporządzenia w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt.
Rybitwa rzeczna (Sterna hirundo)
Nieliczny i słabo rozpowszechniony gatunek lęgowy w skali kraju, wymieniony w załączniku I do Dyrektywy 2009/147/WE tzw. Dyrektywy Ptasiej. Przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 Dolina Dolnej Wisły (z oceną stanu ochrony U1), Żwirowania Skoki (z oceną stanu ochrony U1), Ostoja Nadgoplańska (z oceną stanu ochrony U2).
Obecna krajowa populacja rybitwy rzecznej wynosi 6000 – 8000 par (Chodkiewicz et al., 2019). Gatunek charakteryzował się znacznymi fluktuacjami na przestrzeni kilku ostatnich dekad, jednak przez ostatnie 10 lat trend liczebności krajowej populacji utrzymywał się na względnie stabilnym poziomie. Szacuje się, że na całym odcinku Wisły gnieździ się 65% krajowej populacji rybitwy rzecznej, co świadczy o niebagatelnym znaczeniu naturalnych nizinnych rzek dla zachowania właściwego stanu populacji gatunku. W sezonie 2023 w Dolinie Dolnej Wisły stwierdzono gniazdowanie 494 par rybitwy rzecznej, co stanowi 6,18% – 8,23% krajowej populacji. W szacunkach nie została uwzględniona liczebność ze sztucznych wysp zlokalizowanych na barkach w okolicy Świecia, przez co podane wartości mogą być częściowo zaniżone.
Rybitwa białoczelna (Sternula albifrons)
Bardzo nieliczny gatunek lęgowy wpisany na Czerwoną listę ptaków Polski z kategorią VU – narażony, wymieniony także w załączniku I do Dyrektywy 2009/147/WE tzw. Dyrektywy Ptasiej. Przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 Dolina Dolnej Wisły (z oceną stanu ochrony U2).
Krajowa populacja gatunku szacowana jest na 1 363 par lęgowych (MPWR, 2024). Liczebność gatunku w ostatnich 50 latach ulegała znacznym fluktuacją, obecnie w Europie notuje się wyraźny trend spadkowy. Odnotowano długoterminowy spadek liczebności gatunku w Polsce o -30%. Na przestrzeni ostatnich 4 sezonów nie odnotowano wyraźnych zmian w areale występowania, 93% krajowej populacji gnieździ się w korycie Wisły i Bugu. Dolina Dolnej Wisły stanowi jedną z najważniejszych ostoi rybitwy białoczelnej w kraju, w 2022 roku odnotowano 228 par, co stanowi od 20,73% do 32,57 % populacji krajowej. Gatunek ten w przeciwieństwie do rybitwy rzecznej praktycznie nie zasiedla sztucznych siedlisk zastępczych. Do zachowania ciągłości i stabilności populacji niezbędne są naturalne siedliska, w postaci piaszczystych łach w korycie nieuregulowanych, dużych rzek nizinnych oraz ograniczenie drapieżnictwa oraz antropopresji.
Rybitwa czarna (Chlidonias niger)
Nieliczny gatunek lęgowy wpisany na Czerwoną listę ptaków Polski z kategorią VU –narażony, wymieniony także w załączniku I do Dyrektywy 2009/147/WE tzw. Dyrektywy Ptasiej. Przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 Błota Rakutowskie PLB040001 (z oceną stanu ochrony U2) i obszaru Natura 2000 Dolina Dolnej Wisły.
Liczba par lęgowych rybitwy czarnej szacowana jest na 3 112 par na 115 stanowiskach z udokumentowanym trendem spadkowym wynoszącym 7 % rocznie wskazując tym samym na konieczność wdrożenia działań ochrony czynnej na terenie kraju (MCH, 2024). Rybitwa czarna jest gatunkiem gniazdującym kolonijnie, występującym w rozproszeniu na nizinach na całym obszarze kraju, najpowszechniej na wschodzie Polski m.in. w dolinie Narwi, na zbiorniku Siemianówka oraz dolnym odcinku Bugu, oraz w dolinie Warty oraz dolnym odcinku Odry. Jednym z nielicznych obszarów w województwie kujawsko-pomorskim, w którym dokumentowane były lęgi rybitwy czarnej jest obszar Natura 2000 Błota Rakutowskie PLB040001. W przeszłości, w latach 2010-2018, liczba par lęgowych rybitwy czarnej na Jeziorze Rakutowskim wahała się między 5 – 43 par, co stanowi kolejno 0,16% – 1,38% aktualnej krajowej populacji. Obecnie, od kilku sezonów kolonie rybitwy czarnej na Jeziorze Rakutowskim nie są wykazywane. Za ustąpienie gatunku z obszaru, odpowiedzialnych jest kilka czynników, do których można zaliczyć przede wszystkim:
- pogorszenie warunków hydrologicznych, co wiąże się z degradacją roślinności pływającej, która jest niezbędna do gniazdowania,
- drapieżnictwo oraz
- antropopresja wynikającą głównie z kłusownictwa i nielegalnego połowu ryb w rezerwacie.
Uwzględniając jednak wykorzystywanie obszaru przez ptaki, zarówno w okresie migracyjnym jak i lęgowym głównie jako miejsce żerowania i odpoczynku istnieje duża szansa, że po zastosowaniu odpowiednich działań z zakresu ochrony czynnej, gatunek ponownie powróci do obszaru i utworzy stabilne kolonie w okresie lęgowym.
Śmieszka (Chroicocephalus ridibundus)
Przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 Żwirownia Skoki (z oceną stanu ochrony U1).
Krajowa populacji śmieszki obecnie szacowana jest na 90–100 tys. par lęgowych z wykazanym umiarkowanym trendem spadkowym około 3% rocznie w latach 1980 – 2014. Za przyczyny spadku odpowiada presja drapieżnicza: wizona amerykańskiego, lisa i jenota a także regulacja rzek i zmiany w gospodarce wodnej. Gatunek gniazduje nierównomiernie na obszarze całego kraju, głównie niżu tworząc kolonie liczące od kilkuset do kilkunastu tysięcy par. Największa kolonia lęgowa znajduje się na Żwirowni Skoki w woj. kujawsko-pomorskim gdzie w roku 2022 gniazdowało ponad 12 tys. par, co stanowi ok. 13,4% krajowej populacji. Tak duża liczba par lęgowych może stanowić potwierdzenie skuteczności prowadzonych działań ochrony czynnej i wskazywać na konieczność dalszej ich kontynuacji poprzez utrzymywanie osiągniętych efektów w obszarze Natura 2000 Żwirownia Skoki PLB040005.
Mewa siwa (Larus canus)
Mewa siwa jest gatunkiem zagrożonym w skali kraju, wpisany na Czerwoną listę ptaków Polski z kategorią VU – narażony. Przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 Dolina Dolnej Wisły (z oceną stanu ochrony U1).
Krajowa populacja mewy siwej na przestrzeni ostatnich 40 lat zmalała o 80%, z wykazanym tempem spadkowym 13% na rok w latach 2007 – 2016 (Chodkiewicz et al., 2019). Obecnie liczba par lęgowych w kraju wynosi 440-496 par (MPWR 2023). Do roku 2019 miejscem najliczniejszego gniazdowania mewy siwej na dolnej Wiśle była wyspa w okolicach Bobrownik, obecnie gatunek już jej nie zasiedla, jedynym pewnym miejscem gniazdowania ww. obszarze jest Port Zimowy w Toruniu, gdzie w 2023 r. potwierdzono pewne gniazdowanie 3 par (plus jedno prawdopodobne) co stanowi 0,80% -0,91% krajowej populacji mewy siwej. Obecnie gatunek głównie przez wpływ drapieżnictwa wycofuje się ze swoich naturalnych siedlisk lęgowych, w tym piaszczystych wysp i łach w korycie dużych rzek nizinnych i zaczyna gnieździć się w miastach położonych nad dolną Wisłą.
Mewa czarnogłowa (Ichthyaetus melanocephalus)
Gatunek zagrożonym w skali kraju, wpisany został na Czerwoną listę ptaków Polski z kategorią EN – zagrożony. Przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 Żwirownia Skoki (z oceną stanu ochrony U1).
Pierwsze potwierdzone lęgi mewy czarnogłowej w Polsce miały miejsce w latach 1981-1982 r. m.in. w koloniach mew siwych na środkowej Wiśle. Od tego czasu gatunek gnieździ się regularnie, aczkolwiek krajowa populacja jest nieliczna i podatna na fluktuacje. Obecnie wykazuje umiarkowany trend spadkowy – 6,4% na rok. W latach 2006 – 2020 liczba par mewy czarnogłowej wahała się między 50 a 100 w sezonie ubiegłym liczba potwierdzonych lęgów wynosiła 66 (MMC, 2024). Główne lęgowiska rozmieszczone są na Śląsku, Wielkopolsce, Mazowszu i Mazurach z czego 58% udokumentowanych lęgów miało miejsce na obszarach chronionych. W województwie kujawsko-pomorskim gatunek gnieździ się głównie w obszarze Natura 2000 Żwirownia Skoki PLB040005. W latach 2016 – 2022 udokumentowano od 2-8 par co przekłada się 3,0% -12,1 % krajowej populacji wskazując tym samym na niezbędną potrzebę kontynuacji działań ochronny czynnej w wyżej wymienionym obszarze.
Sieweczka rzeczna (Charadrius dubius)
Umiarkowanie rozpowszechniony gatunek lęgowy w skali kraju. Przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 Dolina Dolnej Wisły (z oceną stanu ochrony U1).
Krajowa populacja sieweczki rzecznej szacowana jest na 5000 – 13000 par lęgowych (Chodkiewicz in. 2019). Trend liczebności na przestrzeni lat ulegał znacznym fluktuacją, obecnie określany jest jako stabilny. W 2022 r na obszarze Doliny Dolnej Wisły stwierdzono gniazdowanie pewne 118 par co stanowi ok. 0,91-2,36 % populacji krajowej. Sieweczka rzeczna w dolinie Wisły zasiedla wyłacznie piaszczyste łachy w korycie rzeki. Dla utrzymania właściwego stanu zachowania populacji sieweczki rzecznej, niezbędne jest zapewnienie jak największej powierzchni dostępnych i dobrze zachowanych siedlisk o charakterze naturalnym oraz ograniczenie drapieżnictwa oraz antropopresji.
Sieweczka obrożna (Charadrius hiaticula)
Bardzo nieliczny gatunek lęgowy wpisany na Czerwoną listę ptaków Polski z kategorią EN – zagrożony.
Krajowa populacja była w latach 80. XX wieku oceniana na 350–400 par, współcześnie już tylko na około 324 par lęgowych (Tomiałojć,1990, MPWR, 2024). W ostatnim sezonie wykazano wyraźny wzrost liczebności sieweczki obrożnej sięgający 10-45% w stosunku do lat 2021-2023. Wzrost liczebności objął najważniejsze obszary występowania w kraju, a więc dolinę Wisły, którą zasiedla obecnie 47,8 % krajowej populacji sieweczki obrożnej. W latach 2015-2023 w dolinie dolnej Wisły gniazdowało od 1-5 par gatunku, co stanowi 0,31-1,54 % obecnej populacji krajowej. Sieweczka obrożna preferuje przede wszystkim siedliska naturalne, piaszczyste łachy w korytach rzek. Dla utrzymania właściwego stanu zachowania populacji sieweczki obrożnej, niezbędne jest zapewnienie jak największej powierzchni dostępnych i dobrze zachowanych siedlisk o charakterze naturalnym oraz ograniczenie drapieżnictwa oraz antropopresji.
DZIAŁANIA REALIZOWANE W RAMACH PROJEKTU
Zadanie 1. Zabezpieczenie kolonii lęgowych rybitwy białoczelnej, rzecznej oraz lęgów sieweczki rzecznej i sieweczki obrożnej przed presją drapieżników oraz antropopresją.
Zadanie polega na zabezpieczeniu kolonii lęgowych rybitwy białoczelnej, rybitwy rzecznej oraz lęgów sieweczki rzecznej i sieweczki obrożnej przed drapieżnictwem i działaniami ludzi. W tym celu wokół kolonii lęgowych lub gniazd na łachach obszaru Natura 2000 Dolina Dolnej Wisły rokrocznie montowane będą tymczasowe płotki antydrapieżniczym pozostające pod prądem. Ponadto przy ogrodzonych koloniach i lęgach będą umieszczane tabliczki ostrzegawczo-informacyjne dla ludzi, którzy znajdą się w okolicach zabezpieczonych obszarów. Ogrodzenia i tabliczki będą rozstawiane na początku sezonu lęgowego po uformowaniu się kolonii, a po jego zakończeniu demontowane.
Zadanie 2. Zabezpieczenie zagrożonych lęgów ptaków siewkowych przed wezbraniami i innymi czynnikami uniemożliwiającymi ich przetrwanie.
Zadanie polega na ochronie zagrożonych lęgów ptaków siewkowych przed zagrożeniami związanymi z wezbraniami wód oraz innymi czynnikami zagrażającymi ich przetrwaniu. W ramach projektu w trakcie okresu lęgowego monitorowany będzie poziom wody w Wiśle oraz kontrolowane będą lęgi ptaków siewkowych gniazdujących na łachach obszaru Natura 2000 Dolina Dolnej Wisły. W przypadku nadchodzącej fali wezbraniowej, jaja zostaną przeniesione do sztucznej inkubacji, a pisklęta odchowane i w odpowiednim momencie wypuszczone na wolność. W celu bezpiecznego odchowu młodych ptaków zlecone zostanie wykonanie woliery.
Zadanie 3. Ochrona zagrożonych lęgów mewy siwej na obszarach zurbanizowanych.
Zadanie polega na corocznym monitorowaniu miejsc gniazdowania mewy siwej na obszarach zurbanizowanych, szczególnie w miastach położonych wzdłuż dolnej Wisły, takich jak Włocławek, Toruń, Grudziądz i Bydgoszcz. Monitoring obejmuje zarówno znane już kolonie, jak i poszukiwanie nowych miejsc z wykorzystaniem dronów oraz bezpośrednich obserwacji. W przypadku zagrożenia lęgów lub konfliktu społecznego, jaja będą przenoszone do inkubacji, a pisklęta odchowane w specjalnie przygotowanych wolierach.
Zadanie 4. Odłów inwazyjnych gatunków obcych oraz gatunków rodzimych mogących powodować straty w lęgach.
Zadanie polega na odłowie z obszaru Natura 2000 Żwirownia Skoki inwazyjnych gatunków drapieżnych, takich jak wizon amerykański Neogale vision, jenot Nyctereutes procyonoides i kot domowy Felis catus, oraz gatunków rodzimych, jak lis Vulpes vulpes które mogą zagrażać lęgom ptaków. Działania będą polegały na stosowaniu pułapek żywołownych, które będą ustawiane wzdłuż brzegów zbiorników i wysp. W pułapkach zostaną umieszczone odpowiednie przynęty, a kontrola pułapek będzie przeprowadzana codziennie przez 30 dni, w okresie od lutego do marca każdego roku trwania projektu. Odłowione docelowe gatunki drapieżne będą usypiane przez lekarza weterynarii.
Zadanie 5. Wykoszenie i usunięcie roślinności zielnej, krzewów i odrostów drzew na ośmiu wyspach.
Zadanie polega na utrzymaniu otwartego charakteru wysp obszaru Natura 2000 Żwirownia Skoki, powstrzymaniu sukcesji roślinności i zwiększeniu powierzchni dostępnych siedlisk lęgowych dla ptaków poprzez wykoszenie roślinności zielnej oraz odrostów krzewów i drzew na powierzchni 8 wysp. Na części tego terenu planuje się również usunięcie kłączy i korzeni roślinności. Wykaszanie będzie przeprowadzane ręcznymi kosami spalinowymi lub innym lekkim sprzętem, aby nie naruszyć struktury wysp i nie spowodować obsuwania ich brzegów. Prace będą realizowane corocznie po 15 sierpnia do końca lutego. Skoszona biomasa będzie usuwana z powierzchni wysp.
Zadanie 6. Zabezpieczenie brzegów wyspy na Żwirowni Skoki.
Zadanie polega na zabezpieczeniu brzegów jednej z wysp obszaru Natura 2000 Żwirownia Skoki, aby zapobiec ich erozji i zmniejszaniu się powierzchni wyspy, spowodowanych zarówno falowaniem wody, jak i działalnością karczownika ziemnowodnego Arvicola amphibius. Powierzchnia wyspy wynosi obecnie 670 m².
Zadanie 7. Utworzenie piaszczystej platformy jako miejsca do gniazdowania dla rybitw rzecznych.
Zadanie polega na utworzeniu trwałej platformy lęgowej z wypełnieniem piaskowo-żwirowym dla rybitwy rzecznej, o powierzchni około 200 m², na jednej z wysp na terenie Obszaru Natura 2000 Żwirownia Skoki.
Zadanie 8. Utworzenie pływających platform lęgowych dla rybitwy czarnej oraz koszenie roślinności szuwarowej.
Zadanie polega na corocznym wykaszaniu kilku fragmentów powierzchni porośniętych szuwarami w rezerwacie przyrody Jezioro Rakutowskie. Wykoszona roślinność zostanie związana w snopy i pozostawiona w miejscu wycięcia, tworząc alternatywne miejsca lęgowe. Dodatkowo zlecone zostanie wykonanie i zwodowanie trzech dużych pływających platform lęgowych oraz 60 mniejszych, dedykowanych rybitwom bagiennym. Zajęte platformy będą monitorowane, między innymi, przy użyciu fotopułapek, a część odchowanych na platformach piskląt zostanie zaobrączkowana.
Zadanie 9. Monitoring jakości wody w zbiorniku Żwirowni Skoki.
Zadanie zakłada przeprowadzenie całorocznego monitoringu jakości wody w zbiorniku powyrobiskowym obszaru Natura 2000 Żwirownia Skoki z użyciem sprawdzonego i wiarygodnego sprzętu o dokładności zapewniającej poznanie charakterystyki zbiornika, wykrycie ewentualnych przekroczeń limitów wartości poszczególnych parametrów obowiązujących dla wód naturalnych i dokładne określenie wysokości tych przekroczeń. Badane będą takie parametry fizykochemiczne jak pH, przewodność elektrolityczna, tlen rozpuszczony, zawartość azotanów, azotynów, fosforanów oraz przejrzystość wody. Dodatkowo dla potwierdzenia wyników i ich wiarygodności, zostaną zlecone referencyjne badania w akredytowanym laboratorium.
Zadanie 10. Utworzenie dwóch nowych wysp pływających oraz poprawa warunków na dwóch wyspach naturalnych.
Zadanie zakłada budowę dwóch pływających platform lęgowych dla rybitwy rzecznej, o łącznej powierzchni 200 m², oraz coroczne w trakcie realizacji projektu wykaszanie roślinności na dwóch naturalnych wyspach na terenie obszaru Natura 2000 Ostoja Nadgoplańska. Koszenie będzie odbywać się poza okresem lęgowym ptaków, a uzyskana biomasa pozostanie na wyspie, tworząc powierzchnie lęgową dla rybitw.
Zadanie 11. Określenie obszaru funkcjonalnego, w tym położenia i jakości żerowisk, rybitw rzecznych gniazdujących na sztucznych wyspach pływających w zachodniej zatoce Jeziora Gopło.
Zadanie ma na celu określenie obszaru funkcjonalnego rybitw rzecznych gniazdujących na sztucznych wyspach pływających w zachodniej zatoce Jeziora Gopło znajdującej się na terenie obszaru Natura 2000 Ostoja Nadgoplańska. Obszar funkcjonalny stanowi sumę siedlisk wykorzystywanych jako miejsce lęgowy, żerowisko, czy miejsce odpoczynku, a jego pełne poznanie jest kluczowe dla skutecznej ochrony populacji docelowej. W ramach działań na dorosłych osobnikach rybitw założone zostaną loggery GPS, które umożliwią monitorowanie ich przemieszczeń i identyfikację żerowisk czy miejsc odpoczynku. Przeprowadzone będą również badania ichtiologiczne, entomologiczne i jakości wody w zatoce, aby określić zasobność tego obszaru jako żerowiska rybitw rzecznych.
Zadanie 16. Realizacja monitoringów przyrodniczych.
Zadanie dotyczy realizacji następujących monitoringów:
- monitoringu ornitologicznego,
- monitoringu stanu ochrony ptaków objętych projektem,
- monitoringu stanu ochrony siedlisk ptaków objętych projektem,
- monitoringu efektów działań ochronnych.
- monitoring presji drapieżników,
- monitoring sukcesu gniazdowego i lęgowego ptaków siewkowych.
W pozostałych zadaniach zaplanowano działania związane z edukacją i promocją , w tym produkcję filmu opowiadającego o przyrodzie obszarów realizacji projektu. Zaplanowano również działania związane z rozpowszechnianiem wiedzy i informacji dotyczących dobrych praktyk w ochronie ptaków siewkowych poprzez organizacją konferencji podsumowywującej realizowany projekt, a także wyjazdy studyjne do miejsc realizacji podobnych projektów ochrony czynnej.
GRUPY DOCELOWE
Projekt jest skierowany do szerokiego grona odbiorców, w tym przede wszystkim do przyrodników, naukowców, organizacji zajmujących się ochroną przyrody czy instytucji zarządzających obszarami Natura 2000, którzy będą mogli korzystać z wyników badań i wypracowanych w trakcie projektu modeli działań ochronnych. Z rezultatów projektu skorzystają także lokalne społeczności oraz turyści, którzy zyskają lepszy dostęp do informacji o znaczeniu przyrodniczym i awifaunie zamieszkiwanych lub odwiedzanych terenów, co może prowadzić do zredukowania liczby konfliktów społecznych związanych z obecnością ptaków. W efekcie realizacji projektu zyska również całe społeczeństwo, dzięki utrzymaniu lub zwiększeniu różnorodności biologicznej oraz poprawie stanu środowiska naturalnego, co jest kluczowe dla zachowania zrównoważonego rozwoju.
Dzięki ww. działaniom projekt przyczyni się do utrzymania i poprawy stanu populacji ptaków siewkowych, zwiększenia dostępnych dla nich siedlisk lęgowych oraz podniesienia świadomości społecznej na temat ochrony przyrody.
#FunduszeUE #FunduszeEuropejskie
Wartość projektu: 4 914 926,50 zł
Wysokość wkładu z Funduszy Europejskich: 4 177 687,55 zł (85%)
Wkład własny finansowany ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska I Gospodarki Wodnej w Toruniu: 737 238,95 zł (15%)
LITERATURA/ŹRÓDŁA
Brauze T., Piotrowski M., Zieliński J., Kurkowski Ł., 2014. Inwentaryzacja awifauny i monitoring ornitologiczny obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Błota Rakutowskie PLB040001 i rezerwatu przyrody Bagno Głusza wykonane w latach 2013 -2014. TP ALAUDA, Toruń.
Bukaciński D., 2015. Strategia czynnej ochrony zagrożonej awifauny wysp środkowej Wisły: podręcznik najlepszych praktyk, Warszawa.
Chylarecki, P., Chodkiewicz, T., Neubauer, G., Sikora, A., Meissner, W., Woźniak, B., Wylegała, P., Ławicki, Ł., Marchowski, D., Betleja, J. and Bzoma, S., 2018. Trendy liczebności ptaków w Polsce. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.
Chodkiewicz, T., Chylarecki, P., Sikora, A., Wardecki, Ł., Bobrek, R., Neubauer, G., Marchowski, D., Dmoch, A. and Kuczyński, L., 2019. Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013-2018: stan, zmiany, zagrożenia. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Departament Monitoringu Środowiska.
Doboszewski, P., Michalska, M., Węcławek, D., Kłonowski, P., 2021. Monitoring ornitologiczny obszaru Natura 2000 Błota Rakutowskie PLB040001 i rezerwatu przyrody Jezioro Rakutowskie. RDOŚ w Bydgoszczy.
Doboszewski P., Węcławek D., 2022. Raport z monitoringu stanu populacji lęgowej ptaków siewkowych w obszarze Natura 2000 Dolina Dolnej Wisły PLB040003 za rok 2022. Manuskrypt. TP ALAUDA, Toruń.
Doboszewski P., Węcławek D., 2023. Ochrona Ptaków Siewkowych Kujaw i Pomorza. TP ALAUDA, Toruń.
Minister Środowiska, 2016. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt.
Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej, 2009. Dyrektywa 2009/147/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikich ptaków. Dz. U. UE L 20, 26.01.2010, 7–25.
Przymencki M., Chodkiewicz T., (red.) 2024. Sprawozdanie z prac terenowych i opracowanie wyników uzyskanych w sezonie lęgowym w 2024 roku. Zadanie 1. Monitoring ptaków – prace terenowe i opracowanie wyników. Monitoring ptaków z uwzględnieniem obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000, lata 2023–2025. GIOŚ, Warszawa.
Przymencki, M., Litwiniak, K., Beuch, S., Rapczyński, J., Wardecki, Ł., Bednarz, Ł., Włodarczak-Komosińska, A., Doboszewski, P., Borek, Ł., Rębiś, M. and Dolata, P.T., 2024. Liczebność i rozmieszczenie mew siwych Larus canus gniazdujących na obiektach infrastruktury miejskiej w Polsce w roku 2023. Ornis Polonica, 65, 42–56.
Wardecki, Ł., Chodkiewicz, T., Beuch, S., Smyk, B., Sikora, A., Neubauer, G., Meissner, W., Marchowski, D., Wylegała, P., Chylarecki, P., 2021. Monitoring ptaków Polski w latach 2018-2021. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.
Wilk, T., Chodkiewicz, T., Sikora, A., Chylarecki, P., Kuczyński, L., 2020. Czerwona lista ptaków Polski. OTOP, Marki.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków.
Standardowy Formularz Danych dla obszaru Natura 2000 Błota Rakutowskie PLB040001. Data opracowania 05.2002, aktualizacja 09.2008.
Standardowy Formularz Danych dla obszaru Natura 2000 Solecka Dolnej Wisły PLB040003. Data opracowania 10.2002, aktualizacja 03.2024.
Standardowy Formularz Danych dla obszaru Natura 2000 Ostoja Nadgoplańska PLB040004. Data opracowania 07.2002, aktualizacja 03.2024.
Standardowy Formularz Danych dla obszaru Natura 2000 Żwirownia Skoki PLB040005. Data opracowania 10.2002, aktualizacja 07.2024.
Zarządzenie Nr 15/0210/2011 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Jezioro Rakutowskie”.
Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy z dnia 14 kwietnia 2014 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Nadgoplański Park Tysiąclecia”.
Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy z dnia 30 kwietnia 2015 r. zmieniające zarządzenie Nr 0210/3/2014 w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Żwirownia Skoki PLB040005 (Dz. Urz. Woj. Kuj-Pom. poz. 1649).
Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy z dnia 29 września 2015 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Błota Rakutowskie PLB040001.
Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy i Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 1 lutego 2016 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Ostoja Nadgoplańska PLB040004 (Dz. Urz. Woj. Kuj-Pom. poz. 705).
Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy z dnia 23 marca 2016 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Jezioro Rakutowskie”.
Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy i Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 5 czerwca 2017 r. zmieniające zarządzenie w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Dolina Dolnej Wisły PLB040003 (Dz. U. Woj. Kuj.-Pom. poz. 2506).
Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy z dnia 24 kwietnia 2019 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Nadgoplański Park Tysiąclecia”.
https://monitoringptakow.gios.gov.pl/rybitwy-bagienne.html
https://monitoringptakow.gios.gov.pl/mewa-czarnoglowa.html