rybitwa rzeczna Sterna hirundo
| Nieliczny, lokalnie średnio liczny ptak lęgowy. Liczebność populacji krajowej szacowana jest na 6 000- 8 000 par*. Gnieździ się kolonijnie z innymi gatunkami rybitw i mew, wyjątkowo pojedynczo. Zasiedla doliny rzek i różnego rodzaju zbiorniki wodne (jeziora, starorzecza, stawy hodowlane). Gniazduje na wyspach lub półwyspach. Zajmuje szerokie spektrum podłoży: od piaszczystych, porośniętych skąpą roślinnością przez pływające pło, do trzciny i pni oraz gałęzi wystających z wody. Gniazdo stanowi płytki dołek w ziemi niekiedy wysłany niewielką ilością pojedynczych kamyczków, muszelek lub roślinności. W trzcinowiskach gniazdo stanowi niewielka platforma zbudowana z fragmentów roślin. Żywi się głównie rybami, ale zjada również skorupiaki, pierścienice, ślimaki i owady. |
|
 |
rybitwa białoczelna Sterna albifrons
| Bardzo nieliczny gatunek lęgowy. Liczebność populacji krajowej szacowana jest na 700-1 100 par*. Najmniejsza z krajowych rybitw. Gniazduje przede wszystkim w dolinach większych rzek nizinnych – głównie Wisły (ok. 80 % populacji krajowej). Najczęściej gnieździ się na otwartych piaszczystych lub porośniętych skąpą roślinnością wyspach i ławicach znajdujących się w nurcie rzek. Gniazdo stanowi płytkie zagłębienie w piasku. Pierwsze zniesienia składane są drugiej dekadzie maja, ale większość ptaków przystępuje do lęgów w trzeciej dekadzie maja. Żywi się niewielkimi rybami, skorupiakami, mięczakami i larwami owadów wodnych. |
|
 |
rybitwa czarna Chlidonias niger
| Liczebność populacji krajowej szacowana jest na 2 000-3 000 par* i wykazuje trend spadkowy. Zahamowanie spadku liczebności wymaga podjęcia działań ochrony czynnej. Jest gatunkiem kolonijnym. Zasiedla zalane doliny rzek oraz różnego rodzaju zbiorniki eutroficzne (jeziora, starorzecza, stawy rybne). Gniazdo buduje na kępie roślinności, na roślinności pływającej, połamanych lub skoszonych fragmentach trzciny. Jaja składa na przełomie maja i czerwca. Żywi się głównie lądowymi i wodnymi bezkręgowcami, a także małymi rybami i płazami. |
|
 |
śmieszka Larus ridibundus
| Średnio liczny gatunek lęgowy. Liczebność populacji krajowej szacowana jest na 90 000-100 000 par*. Najczęściej gnieździ się w dużych, zwartych koloniach, liczących często więcej niż 100, a nierzadko przekraczających 1000 par. Preferuje zbiorniki eutroficzne (stawy, jeziora), porośnięte zarówno wynurzoną, jak i pływającą na powierzchni roślinnością wodną. Gnieździ się także na wyspach w nurcie większych rzek, w żwirowniach, na gliniankach oraz zbiornikach zaporowych. Gniazdo stanowi dołek w ziemi, w niskiej roślinności, rzadko zupełnie nieosłonięte zagłębienie na piasku. Gnieżdżąc się na stawach i na jeziorach, buduje gniazda w formie wysokich roślinnych platform na płytkiej wodzie lub na pływającym ple. Składanie jaj rozpoczyna się najczęściej w 2 połowie kwietnia. Jest wszystkożerna, jej dieta jest mocno zróżnicowana w zależności od miejsca, pory roku i dostępności pokarmu, a składa się m.in.: z lądowych i wodnych bezkręgowców (owady i dżdżownice), płazów, małych ssaków (gryzonie), ryb, nierzadko odpadków gospodarskich, i owoców (wiśnie, czereśnie, truskawki). |
|
 |
mewa czarnogłowa Larus melanocephalus
| Skrajnie nielicznie lęgowa. Liczebność populacji krajowej szacowana jest na 44-89 par*. Średniej wielkości mewa, nieznacznie większa od śmieszki. Zasiedla wyspy w nurcie Wisły, na stawach rybnych, na zbiornikach zaporowych, żwirowniach, odstojnikach i jeziorach. Preferuje wyspy o twardym gruncie, porośnięte roślinnością zielną, ewentualnie z luźno rozmieszczonymi krzewami i pojedynczymi drzewami. Gniazduje kolonijnie wraz z innymi mewami i rybitwami. Gniazdo stanowi płytki dołek usytuowany bezpośrednio na ziemi, wyścielony drobnymi patykami lub suchą roślinnością zielną. Pierwsze ptaki rozpoczynają składanie jaj w ostatniej dekadzie kwietnia, a szczyt zniesień przypada na pierwszą dekadę maja. Żywią się owadami, skorupiakami, mięczakami, skąposzczetami, pajęczakami, rybami, żabami oraz różnymi odpadkami. |
|
 |
mewa siwa Larus canus
| Bardzo nielicznie lęgowa. Liczebność populacji krajowej szacowana jest na 600-1 000 par*. Mewa średnich rozmiarów, pośredniej wielkości między mewą srebrzystą a śmieszką. Gnieździ się zarówno kolonijnie, jak i pojedynczo, najczęściej w małych grupach od 3–4 do 20–40 par. W Polsce zasiedla głównie śródlądzie, gdzie związana jest przede wszystkim z dolinami rzek. Zajmuje najczęściej wyspy w nurcie. Preferuje obszary piaszczyste, z kępowo rozmieszczoną roślinnością zielną, nierzadko zasiedla miejsca porośnięte łanowo niską trawą. Gniazdo zakłada najczęściej blisko wody na ziemi, rzadziej na pniach czy gałęziach na brzegach wysp lub nad wodą, wyjątkowo na drzewach i konstrukcjach portowych. Składa jaja od końca kwietnia do końca maja. Jest gatunkiem wszystkożernym, częściej odżywia się pokarmem zwierzęcym niż roślinnym: wodne i lądowe bezkręgowce (mięczaki, pierścienice, stawonogi), mniejsze ryby, pokarm pochodzenia antropogenicznego poszukiwany na składowiskach odpadów), małe ssaki, lokalnie również jaja ptaków, nasiona zbóż i owoce (wiśnia, czereśnia, truskawki, jagody). |
|
 |
sieweczka rzeczna Charadrius dubius
| Bardzo nieliczna lub nieliczna. Liczebność populacji krajowej szacowana jest na 5000-13000 par*. Jest to niewielki ptak siewkowy, nieznacznie większy od wróbla, z krótkim dziobem i dość długimi, cienkimi nogami. Zasiedla nagie, zwykle piaszczyste lub żwirowe tereny nad wodami słodkimi, np. brzegi rzek lub jezior, łachy, często środowiska antropogeniczne jak żwirownie, stawy czy solniska, a nawet okresowo zalewane pola uprawne czy tereny ruderalne w miastach. Jaja składane są od ostatnich dni kwietnia do początków lipca. Odżywia się przede wszystkim owadami, zarówno dorosłymi, jak i larwami, zbieranymi z powierzchni gruntu lub znajdowanymi w górnej warstwie mulistego podłoża, nierzadko również w płytkiej wodzie. |
|
 |
* Chodkiewicz T., Chylarecki P., Sikora A., Wardecki Ł., Bobrek R., Neubauer G., Marchowski D., Dmoch A., Kuczyński L. 2019. Raport z wdrażania art. 12 Dyrektywy Ptasiej w Polsce w latach 2013-2018: stan, zmiany, zagrożenia. Biuletyn Monitoringu Przyrody 20: 1–80.
